SÜRTME HASLIĞI

1. Amacı :Sürtme haslığı testi, boyalı ve/veya baskılı tekstil mamulleri, kuru veya yaş hâlde sürtmeye tabi tutulduğunda rengin gösterdiği dayanıklılığı kontrol etmek amacıyla yapılan haslık testidir. ISO 105 X12:20156

2. Sürtme Bezi: Sürtme bezi, testin yapılmasına yardımcı olan, 5x5 cm boyutunda, boyalı olmayan, ağartılmış, üzerinde nişasta veya apre maddeleri bulunmayan pamuklu kumaştır.

3. Test Numunesini Hazırlama: Test edilecek numune kumaş ise 14x5 cm boyutunda 4 adet kesilir. Numuneler kesilirken iki tanesinin uzun kenarının kumaşın atkı yönünde, diğer iki tanesinin ise kumaşın çözgü yönünde kesilmesine dikkat edilmelidir.

4. Sürtme Haslığı Test Cihazı (Crockmeter): Sürtme haslığı test cihazı (crockmeter) tekstil mamullerinin kuru veya yaş sürtmeye karşı renk haslıklarını tespit etmek için kullanılır. Sürtme bezinin takıldığı sürtme ucunun çapı 16 mm’dir. Sürtme ucu test numunesine 9 N değerinde bir kuvvet uygulayarak testin gerçekleşmesine yardımcı olur.

5. Testin Yapılışı: Sürtme haslığı testi sıcaklığı 21°C, nem oranı ise %65±3 olan odalarda yapılmalıdır. Test edilecek numune, sürtme haslığı test cihazının alt kısmında bulunan numune tutucuya düzgün bir şekilde yerleştirilir. Cihazın üst kısmında bulunan sürtme ucuna ise sürtme bezi takılır. Sürtme ucunda takılı olan sürtme bezinin 10 saniyede 10 defa gidip gelerek test numunesine sürtünmesi sağlanır. İşlem tamamlandıktan sonra sürtme bezi yerinden çıkarılır. Şayet üzerinde renkli tüy, hav, elyaf vb. var ise temizlenir ve gri skala ile değerlendirilir.

Kumaşın çözgü ve atkı yönünde kesilen test numuneleri cihazda ayrı ayrı test edildikten sonra hangisinde lekelenme fazla ise o değer sonuç olarak kabul edilir.

6. Yaş sürtme haslığı: Yaş sürtme haslığı testi ise test numunesi kuru, sürtme bezi su ile ıslatılmış(ağırlığınca saf su ile) olarak yapılır. Test bitiminde sürtme bezi kurutulduktan sonra değerlendirilmelidir.

7. Sürtme Haslığı Testinin Değerlendirilmesi: Test edilen numunenin sürtme bezini lekelemesi gri skala kullanılarak kontrol edilir ve değerlendirilir.

7.1. Gri Skala: 9 ölçekli gri skalada haslık değerleri aşağıdaki şekildedir.

1-------------------------------- En düşük haslık değeri

1-2

2

2-3

3

3-4

4

4-5

5-------------------------------- En yüksek haslık değeri

7.2. Işık Kabininde D65 Gün Işığında İnceleme: Değerlendirme D65 gün ışığı altında ışık kabininde yapılır. Işık, numuneye 45° açıdan gelmeli fakat bakış, numuneye dik olmalıdır. Numune, ışık kabini içindeki 45° açılı sehpalara yerleştirilerek değerlendirme yapılır. Lekelenen sürtme bezi ile temiz sürtme bezi yan yana konur arasındaki fark, gri skalada denk gelen rakamla değerlendirilir. Elde edilen rakam, rengin sürtme haslığı derecesidir.

Ø Numuneyi düzgün ve gergin olarak yerleştiriniz.

Ø Sürtme bezi üzerinde tüy, hav, elyaf varsa temizleyiniz.

Ø Çıkardığınız sürtme bezini diğerleri ile karıştırmamak için numune ile birlikte muhafaza ediniz.

Ø Sürtme bezini uygun şekilde ıslatınız. Yani ağırlınca saf su ile

Ø Numuneyi 1 tanesi atkı yönünde diğeri çözgü yönünde kesilmiş 2 numuneyi test etmeyi unutmayınız.

Ø Sürtme bezlerinin oda sıcaklığında kurumasını sağlayınız. Ya da etüv de 50° yi geçmeyecek ısıda.

Ø Hangi sürtme bezi daha fazla lekelenmişse o numunenin değerini test sonucu olarak kabul ediniz.